Bazı türlerinin nesli neredeyse tükenmekte, bazı türleri çok nadir olarak bulunuyor; ancak tüm bunlara rağmen orkideler gezegenimizdeki tüm bitki türlerinin yaklaşık % 10’unu oluşturuyor. Bilim adamları tarafından tanımlanmış 25.000 yabani orkide türü mevcut. Her yıl yüzlerce yeni yabani türü keşfediliyor. Hibrit çeşitleri ise yabani türlerin yaklaşık 10 katı daha fazla.
Görüntüleriyle hemen herkesi büyüleyen orkide ailesi (salepgiller) tropikal bir bitki olarak zihinlerde yer etmiş olsa da aslında onlar toprağın olduğu hemen her yerde sıcak-soğuk iklimde, yüksek gölgelik ormanlarda, ılıman ormanlarda yaprak döküntülerinin altında gizlenmiş bir şekilde, veya evimimzin yakınlarındaki nemli bir otluk arazide büyüyebilirler.
Sadece Türkiye’de 24 cins ve 60’dan fazla türü bulunmaktadır. Ülkemizde özellikle kış aylarının sevilen içeceği salep Orchidaceae (orkideler) ailesinin birçok türünün toprak altı yumrularından elde edilen tozdan üretilir. Salep ayrıca orkide türlerine Anadolu’da verilen genel addır.Salep (veya sahlep) Sahlepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir. Kökünde 2 tane yumru vardır. Bu yumrular nişasta benzeri polisakkarit glucomannan ismi verilen bileşikler içerir.
Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir. Ayrıca Su ve sütle birlikte kullanıldığında şiştiği için yaygın bir şekilde dondurma hammaddesi olarak kullanılır.
Özellikle Maraş Dondurması olarak bilinen dondurmaya tat ve koku kazandıran, dünyada sadece Kahramanmaraş’ın dağlarında yetişen bir orkide türünden elde edilen saleptir.
Ayrıca orkidelerin birkaç ilginç özelliği de vardır.
Örneğin salebin yanı sıra vanilyada (Vanilla planifolia), Orchidaceae (salepgiller) familyasından birçok tropikal ülkelerde yetiştirilen, tırmanıcı gövdeli bir bitki türüdür. Doğal ortamında vanilya bitkisi Karayiplerden Ekvatorun Pasifik kıyılarına kadar kendisine yerleşim alanı bulmuştur. Günümüzde ise Ekvatorun her iki tarafında yaklaşık 20 derecelik bir alanda yetiştirilebilmektedir. Dünya üzerinde yaklaşık 150 vanilya türü vardır ancak Bourbon, Tahiti ve Hint Vanilyası ticari olarak yetiştirilmektedir. Orkideler polenlerini yaymaya yardımcı olacak canlıları kandırabilmek amacıyla çevrelerindeki diğer şeyleri taklit edebilmek gibi eşsiz bir yeteneğe sahiptirler. Bazen erkek böcekleri kandırablmek için dişi böcek görünümlü çiçekleri, bazen yiyecek arayan bir arıyı cezbedebilecek nektarı, bazen diğer böcekleri cezbeden dişi feromonu bu taklit yeteneklerinden bazılarıdır.
orkideOrkidelerin bazı türlerinin ayrıca ilaç olarak değerleri vardır. özellikle geleneksel Çin tıbbında onlarca Çin Orkidesi türü tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Örneğin Dendrobium catenatum adlı bir orkide türü şarkıcıların seslerini korumak için tonik olarak çaylar ve çorbalarda kullanılır, ve aynı zamanda kanseri önlediği ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olduğuna inanılır. Geleneksel tıpta kullanımı Asya orkide türlerinde ciddi bir azalmaya yol açmıştır.
Orkide tohumları o kadar küçüktür ki özel bir mantar türünün yardımı olmadan çimlenme ve büyümeleri mümkün değildir. Bunların çok küçük olan tohumları ancak belirli mantarlar tarafından aşılandıktan sonra çimlenir. Fotosentez için yeterli büyüklüğe ulaşmadan önce yıllarca bu mantar besin kaynaklarına bağlı kalabilirler. Hatta bazı orkideler asla yeşil yaprak üretemeyip hayatları boyunca mantarlarla yaşayabilirler. Bilim adamları hala orkidelerle mikrozal mantarlar arasındaki bu karmaşık ilişki hakkında çok az şey bilmekte ve araştırmalarını sürdürmektedirler.